विखेंच्या राजीनामा नाट्यावर तूर्त पडदा, विरोधी पक्षनेतेपद कायम

चिरंजीव डॉ़ सुजय यांच्या भाजप प्रवेशानंतर महाराष्ट्राचे लक्ष लागून असलेले काँग्रेसचे नेते राधाकृष्ण विखे यांनी विरोधी पक्षनेते पदाचा राजीनामा दिल्याच्या वृत्ताने मंगळवारी एकच खळबळ उडाली

अहमदनगर: चिरंजीव डॉ़ सुजय यांच्या भाजप प्रवेशानंतर महाराष्ट्राचे लक्ष लागून असलेले काँग्रेसचे नेते राधाकृष्ण विखे यांनी विरोधी पक्षनेते पदाचा राजीनामा दिल्याच्या वृत्ताने मंगळवारी एकच खळबळ उडाली़ मात्र आपण पक्षाकडे राजीनामा दिला नसल्याचा खुलासा विखे यांनी माध्यमांकडे केल्याने राजीनामा नाट्यावर अखेर सायंकाळी पडदा पडला़
लोकसभा निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर काँग्रेस आघाडीच्या नेत्यांची दिल्लीत एकत्रित बैठक बोलविण्यात आली होती़ राज्यातील दोन्ही काँग्रेसचे नेते दिल्लीत दुपारी दाखल झाले़ त्याचवेळी वृत्तवाहिनीवर विखे यांनी हायकमांडकडे विरोधी पक्षनेते पदाचा राजीनामा दिल्याचे वृत्त धडकले़

विखे यांनी तातडीने राजीनामा वृत्ताचे खंडन केले़ परंतु, एका वृत्तवाहिनीने विखे यांच्या राजीनाम्याचे वृत्त दिल्याने अन्य वाहिन्यांनी ते प्रसारीत केले. त्यामुळे विखे यांच्या राजीनाम्याची चर्चा सुरू झाली़ त्यांची पुढील भूमिका काय असणार, ते भाजपमध्ये प्रवेश करतील का, चिरंजीव सुजय यांचा प्रचारात ते सक्रिय होतील का, यासह अनेक मुद्यांवर राजकीय वर्तुळात चर्चा सुरू झाली़ परंतु, काही वेळातच विखे यांनी आपण कुणाकडेही राजीनामा दिलेला नसल्याचा खुलासा केला़ पण, तोपर्यंत सोशल मीडियावर त्यांच्या राजीनाम्याचे वृत्त पसरले होते. विखे यांनी राजीनामा वृत्ताचे खंडन केल्याचे वृत्त कार्यकर्त्यांनी सोशल मीडियावर व्हायरल करत त्यांच्यावतीने एकप्रकारे खुलासाच केला़

विरोधी पक्षनेते नगरमध्येच

विधानसभेचे विरोधी पक्षनेते विखे हे मंगळवारी दिवसभर मतदारसंघात होत़े़ ते मुंबईला किंवा दिल्लीला गेलेले नाहीत़ सकाळी ते त्यांच्या निवासस्थानी होते़ त्यांनी कार्यकर्त्यांशीही संपर्क साधला, अशी माहिती त्यांच्या संपर्क कार्यालयाकडून देण्यात आली़ त्यामुळे या राजीनामा नाट्यावर पडदा पडला़

नगरमध्ये पवार विरूद्ध विखेच लढत

नगरमध्ये पवार विरूद्ध विखेच लढत

नगर – नगर जिल्ह्यातील नेत्यापेक्षा राष्ट्रवादी कॉंग्रेसचे अध्यक्ष शरद पवार यांनी नगर दक्षिण लोकसभा मतदारसंघाची जागा प्रतिष्ठेची केली आहे. त्यामुळे उमेदवार निश्‍चितीबाबत अजूनही घोळ सुरू असून आज राष्ट्रवादीने जाहीर केलेल्या दुसऱ्या यादीतही नगरचा उमेदवार जाहीर होवू शकला नाही. दरम्यान, उमेदवार कोणी असला तरी या मतदारसंघाची सर्वच जबाबदारी आता राष्ट्रवादीचे युवा नेते रोहित पवार यांच्यावर टाकण्यात आली आहे. त्यामुळे पवार कुटुंबियाचा सदस्यच ही निवडणूक प्रक्रिया हताळणार असल्याने या नगर दक्षिण लोकसभा मतदारसंघात पवार विरूद्ध विखे अशीच लढत होणार असल्याचे स्पष्ट झाले आहे. त्यामुळे पवार व विखे यांच्यातील संघर्ष आता आणखी वाढण्याची चिन्हे आहेत.

विरोधी पक्षनेते राधाकृष्ण विखे यांचे चिंरजीव डॉ. सुजय विखे यांनी गेल्या तीन वर्षांपासून लोकसभेची तयारी सुरू केली होती. कॉंग्रेस आघाडीत ही जागा राष्ट्रवादीकडे असली तरी कॉंग्रेसला ही जागा सोडली जाईल या आशेवर डॉ. विखेंनी सर्व मतदारसंघ पिंजून काढला होता. परंतू पूर्वपार सुरू असलेला पवार-विखे वाद नातवाला नडला. कै.पद्मभूषण बाळासाहेब विखे व शरद पवार यांच्यातील संषर्घ तिसऱ्या पिढीपर्यंत सुरू असल्याचे या निमित्ताने दिसून आले. राष्ट्रवादी ही जागा कॉंग्रेसला सोडण्यास व डॉ. विखेंना राष्ट्रवादीमध्ये घेण्यास तयार नसल्याने डॉ. विखे यांनी अखेर कॉंग्रेस आघाडीच्या उमेदवाराचा नाद सोडून अखेर भाजपमध्ये प्रवेश केला. कोणत्याही परिस्थितीत लोकसभा निवडणूक लढण्याचा मानस असलेल्या डॉ. विखेंनी हातात कमळ घेवून पवार यांना देखील आपली राजकीय ताकद दाखवून दिली. विखेंना कोणत्याही परिस्थितीत कॉंग्रेस आघाडीची उमेदवारी न देण्याची भूमिका खुद्द शरद पवार यांनी घेतली होती.

विखे भाजपवासी झाल्यानंतर त्यांच्याविरोधात तगडा उमेदवार देण्याचा प्रयत्न आता राष्ट्रवादी करीत आहे. त्यातून 1991 ची पुनरावृत्ती करणार असल्याचे पवार यांनी जाहीर केले. परंतू ज्येष्ठ नेते यशवंतराव गडाख यांचे चिंरजीव व प्रशांत गडाख यांनी उमेदवारी करण्यास नकार दिला. 1991 मध्ये यशवंतराव गडाख यांनी बाळासाहेब विखे यांचा पराभव केला होता. त्याची पुनरावृत्ती करण्याचे भाकीत पवार यांनी केले होते. त्याला डॉ. विखे यांनी नुकतेच 1991 नाही तर 1999 ची पुनरावृत्ती करणार असल्याचे आव्हान दिले. त्यामुळे पवार व विखे यांची संघर्ष आता पेटला असल्याचे दिसत आहे.
भाजपकडून विखेंची उमेदवारी अद्यापही जाहीर झाली नसली तरी ते उमेदवार असली असे गृहीत धरून पवार यांनी या मतदारसंघात नियोजन करण्यास सुरूवात केली आहे. पक्षाचे युवा नेते रोहित पवार यांच्यावर या मतदारसंघाची जबाबदारी टाकण्यात आली आहे.

रोहित यांच्यावर बारामती, माढा यासह नगर दक्षिण लोकसभा मतदारसंघाची जबाबदारी आहे. याचा अर्थात शरद पवार यांनी ही जागा किती प्रतिष्ठेची केली याचा अंदाज येतो. उमेदवार अद्याप निश्‍चित झालेला नाही तरी कोणत्याही परिस्थितीत राष्ट्रवादीचा उमेदवार विजयी झाला पाहिजे, असे नियोजन केले जात आहे. त्यासाठी रोहित यांच्याकडे हा मतदारसंघ देण्यात आला आहे. अर्थात समन्वयक या गोडस नावाखाली या मतदारसंघाची जबाबदारी देण्यात आली असली तरी शरद पवार यांच्या सुचनेनुसार रोहित या मतदारसंघाचे नियोजन करीत असल्याचे दिसून येत आहे. त्यामुळे या मतदारसंघात पवार विरूद्ध विखे अशी लढत होणार असल्याचे चित्र आहे.

रोहित पवार काल नगर दौऱ्यावर आले होते. त्यांनी जिल्हाधिकारी कार्यालयात जिल्हाधिकाऱ्यांची भेट घेवून दुष्काळाबाबत करण्यात आलेल्या उपाययोजनांची माहिती घेतली. त्यानंतर आमदार अरूण जगताप यांच्या संपर्क कार्यालयाला भेट देवून त्यांनी राष्ट्रवादी कॉंग्रेसच्या कार्यालयात बुथ मेळाव्याचे नियोजन केले. येत्या 18 मार्चपासून ते या मतदारसंघातील सात तालुक्‍यांमध्ये बुथ मेळाव्याच्या माध्यमातून फिरणार आहेत.

पुर्वी असायचे लग्न उत्सव, आता लगिन घाई

(भाग दुसरा)

माझ्या आई वडिलांच्या लग्नात आमचे चारदरी हे वंजारी व मराठा गाव एका विचाराचे व हट्टी असल्याने थकलेली वृद्ध माणसे सोडता सर्व लग्नाला निघाल्याने दूध काढणे भाग असणारी जनावरे सुध्दा सोबत घेतली होती .
वऱ्हाडात आपली गाडी व बैल आकर्षक दिसावी म्हणून दोन दिवस अगोदर सजावट , बैल धुणे , शेपटीचे केस कापून गोंड्यांचा आकार , शिंगे तासून गोंडे रिबीन बांधली जायची . गाडीला बैल जुंपताना आकर्षक ठेवणीतल्या झूली बैलांच्या पाठीवर चढवल्या जात. एखाद्याकडे तांगा असेल तर लोक प्रतिष्ठीत समजत , गाव सोडले की गाड्यांची पळववण्यात चढाओढ लागे. बसलेल्यांना आदळे बसु नये तसेच बैलांच्या चाऱ्याची व्यवस्था म्हणून अर्धा साठा कडबा वैरण गाडीत साठवलेली असे .

गाड्या पळवण्यांची चढाओढ असली तरी दोन गावांची सीमारेषा येईल तेथे कार्य कुटुंबातील पुरुष १ नारळ फेकूनच पूढे निघत . सरासरी ४ कि.मी. अंतरावर दूसरे गाव आले की सर्व बैलगाड्या रांगेत उभा करत . समोरची गाडी वधू-वर कुटुंबातील सजलेली असे , एक गाडी सनई - सुर ( जवळपास ४ फूट लांब असे ) ढोलकी , झांज अश्या वाजंत्री चा ताफा असणारी मंडळी गाडीतून खाली उतरून सर्वात पूढे वाद्य वाजवत चालत . तो अवर्णनीय सुगम आवाज ‌कानी पडताच कुठले तरी वऱ्हाड आले एकमेकांना ओरडून सांगत पहायला पूर्ण गाव बाहेर जमून कुतूहलाने चर्चा करी. उन्हाळ्याचे दिवस असल्याने तहान लागलेल्यांना त्या गावची मंडळी पाणी पुरवत . वऱ्हाड जर १५ / २० कि.मी.म्हणजे ग्रामीण भाषेतील ५ / ७ कोस प्रवास करणार असेल तर दूपार पूर्वी निघून मध्य अंतरावर सावली पाणी पाहून दुपारी विश्रांती घेत. सोबत आणलेली बादली , तिला कासरा म्हणजे बोटाच्या जाडीचे दावे ( दोर ) व सोबत आणलेल्या घागरी घेऊन पुरुष मंडळी विहीरीतील पाणी शेंदून घागरी भरुन महिलांजवळ आणून ठेवत. प्रत्येकाला तांब्या मिळण्याची वाट बघण्यापेक्षा काही वयस्कर पूरुष पळसाच्या पानांचे डोफे ( द्रोण ) बनवून देत त्यातील पाणी पिण्याची चव काही न्यारी ( खास ) असे . महिला दगडाच्या चुली बनवून सोबत आणलेली भांडी , पीठ , तिखट , मीठ तेल काढून अवीट चवीचे बेसण भाकरी बनवत त्यावर वऱ्हाड तुटून पडे . आजच्या प्रमाणे तयार पात्र नव्हते , पळसाच्या पानांवर किंवा हातावर भाकरी त्यावर बेसण अशी आजच्या बफे प्रमाणे सोय करुन घ्यावी लागे ! जेवणे आटोपली की विस्तव काळजीपूर्वक मातीने बुजवला जायचा आणि वऱ्हाड बैलांना वैरण टाकून शक्यतो आंब्यांच्या झाडाखाली शांत झोपलेले असे . आडराणात असूनही दागिण्यांनी नटलेल्या महिला बिनधास्त गाढ झोपेत असत . इथे दागिण्यांचे वर्णन करणे विशेष ठरेल. आजच्या प्रमाणे ४ / २ तोळे नव्हे तर १० ग्राम चे १ अख्खे सोन्याचे नाणे ज्याला पुतळी म्हणत त्यांची माळ प्रतेक महिलेच्या गळ्यात असे . बोरमाळ , कमरेला चांदीचा कंबर बंद ( पट्टा ) ,  दोन्ही पायांचे मिळून ५०० ग्राम चांदीचे तोडे , नाकात जाड नथ किंवा राजस्थानी मोठी गोल काडी , कानाला जाड झुंबर,  दंडाला जाडजूड बाजूबंद असे श्रीमंती अलंकार असत. पुरुषांच्या दोन्ही कानाला जाड सोन्याच्या बाळ्या रुबाबदार दिसत , आजच्या एक कानाला दिसणारा सोनेरी बोरीचा काटा जो गुंड किंवा पुरुषत्व नसल्याचे भासवतो बघून ‌त्या काळात लोकांनी पालथा घालून खेटर / जोड्याने ( त्या काळचे कातडे , जाड खिळे ठोकून प्रत्येकी १ किलो वजनाचे पायतान ) ठोकले असते !

गाड्या तुफान पळवताना चाकाची कुणी / खुंटी निघणे , मोडणे , दांड्या मोडल्याने गाडी पालथी होऊन खरडत पूढे गेल्याने अपघात झाल्याच्या घटना कधी कधी घडत .
दुपारचे २ वाजले म्हणजे ऊन टळले , सुर्य माथ्यावरून मावळतीकडे कलला पाहून गाड्यांना बैल जुंपून पूढील प्रवास  सुरू व्हायचा .जर अंतर १० कोस  ( ३० कि.मी.) किंवा जास्त असेल वऱ्हाड गावातून दुपारनंतर निघे व सोयीचे गाव पाहून रात्री मुक्काम करावा लागे. तिसऱ्या प्रहरी म्हणजे ४ वाजता नियोजित गावी वऱ्हाड गावापासून दिसण्या एवढ्या अंतरावर झाडांची दाट सावली पाहून गाड्या थांबवून बैलांना वैरण टाकली जायची.पाराजवळ वऱ्हाड येण्याची वाट पाहणारे लोक गाड्यांचा धुरळा पाहून लहान मुले ओरडून पळत गावात जायचे . गावातून काही लोक पाणी भरलेल्या घागरी भरुन व सोबत शिरा भात भरलेले टोपले घेऊन वऱ्हाडी कडे सेवेला सादर असत.

वऱ्हाड आलेले कळल्यावर नवरा - नवरीला आंघोळी घालून भेट या मानाच्या कार्यक्रमासाठी गाव लेझीम , वाजंत्री व बैलगाडीत नवरा मुलगा , करवल्या करवले बसवून  धुमधडाक्यात पाराजवळून वऱ्हाडा पर्यंत पोहचायला तासभर वेळ लागे . गाडीत करवल्यांच्या हातात दोन काठ्यांना दोन गुढ्या प्रमाणे साड्या बांधलेल्या व पताका प्रमाणे वर द्रोणाचा आकार व खाली ४ पदरी गुलाबी कागदाची फुले असलेल्या "धजा / ध्वजा' काठ्यांवर अडकवून साड्यांबरोबर गाडीत दोन्ही बाजूंनी उंच धरलेल्या असत. एक करवली शेलकट ( घुंघट ) पांघरुन हातात ताट व ताटात शिजवलेला भात जो गाडीच्या पाठीमागे पायी चालताना अधुन मधून थोडा थोडा शिंपत चालत असे .

न्हावी समाजाचा माणूस डोक्यावर पाणी भरलेली घागर तर परीट घोंगडी सोबत घेऊन चाले . नवरा व नवरी दोन्ही कडच्या वाजंत्र्यांचा जल्लोष दोन्ही जवळ आले की वाद्य फुटतील एवढा धांगडधिंगा चालायचा जसे यांच्यात वाद लागल्याचा भास व्हायचा. रिती प्रमाणे भेट झाल्यावर वऱ्हाडींना जानवसा घरी म्हणजे थांबण्याच्या ठिकाणी आणून सोडत . मानपान आहेर झाल्यावर जेवण्याची व्यवस्था रस्त्यावर , उकांडे किंवा गावाबाहेरच्या शेतात केली तरी तक्रार नसे . तक्रार व्हायची फक्त बैलांना वैरण पेंड कमी पडली म्हणून नवरा रुसायचा ! लग्न रात्री ८ च्या पुढे पण जेवणे आटोपल्यावरच परण्याचा जल्लोष उरकल्यानंतर लागायची . नंतरचे विधी पार पडल्यानंतर रात्रीत रुखवत तोही गावभर मिरवून वऱ्हाड घरी आणल्यावर वऱ्हाडी खाण्यासाठी तुटून पडत. रात्रीत वराच्या आईला स्नान घालून सुन मुख पहाणी , पायधूनी कार्यक्रम व्हायचे . सकाळी पुन्हा न्याहारी पदार्थ जंगी मिरवणूकीने वऱ्हाड घरी पोहचते व्हायचे . नंतर साडेभरणी व दुपार नंतर नवरीला निरोप वाटे लावण्याच्या प्रसंगी गावातील एक ना एक माणूस गावची लेक पाहूणी झाली ‌म्हणून ओक्साबोक्शी रडत .मुलगी नजरेआड झाल्यावर अख्खे गाव रात्रभर आठवण काढत हळहळ करी . इकडे वऱ्हाड गावी पोहचले की नवरा नवरी पारावर बसवून लोक आपापल्या घरी तर बैलगाड्या शेताकडे जात . संध्याकाळी जेवणे आटोपली की सजवलेली बैलगाडी , वाजंत्री , लेझीम चा धडाका रात्रभर चाले तेव्हा पूर्ण गाव जागे असे .रात्रीत विविध सोंगे आणून व बाणी नावाचा गाण्यातून गुणवर्णन , टिंगल करताना निर्देश केला की - साथीदार भले भाई भले म्हणत संगत करी ! प्रत्येक घरासमोरुन वरात जाताना चहा , फळे किंवा साखर नवरा नवरीच्या हातावर घरचे घालीत . पहाटे वरात घरी आल्यावर उंबरठ्यावर माप उलटवणे , पराती पायाने ढकलून एकत्र करणे , एका ताटात दोघांना खायला लावणे , दोघांनी वयस्करांच्या मांडीवर बसून कोणाचे वजन जास्त विचारणारे उपक्रम पार पडत . दुसऱ्या दिवशी ग्रामदैवत , कुलदेवतांच्या दर्शनासाठी असे . तिसऱ्या दिवशी गुळणा गुळणी , हळद काढणी ,‌ काही दिवसांनी सत्यनारायण पुजा असा आनंदी आनंद असायचा !

कुठे हळदीनंतर तर कुठे परण्या पूर्वी वाघीसणा म्हणजे मुलीला कपडे देण्याचा कार्यक्रम खरा उच्चार "वांगनिश्चय" असा होतो . नवरदेवाला शेवंती (नवे कपडे) पारावर जेष्ठ जावयाचा मान दिल्यावर चढवत . लग्न लावायला निघताना आपापल्या घरच्या महिला सोबत सुरक्षा म्हणून धने व जिरे न्यायला भाग पाडत . बिड , धाराशिव (उस्मानाबाद) व लातूर जिल्ह्यातील मान्यतेनुसार लग्न दोष पायबंद घालण्याचे काम केज तालुक्यातील कोरडेवाडीचे राख यांच्याकडून मंतरलेली वाळू नेतात ! तिचा उपयोग लग्न घरी टांगून ठेवणे , मांडवात शिंपडणे , नवरा नवरी च्या दंडाला कापडी गाठी बांधुन केला जातो .

वैशाख ज्येष्ठ महिन्यात विवाहित झालेल्या जोडप्यांना एकत्र येण्यासाठी सत्यनारायण पूजेला १६ दिवसांची प्रतिक्षा करावी लागे . कसेतरी जवळ येऊन मने जुळायला वेळ मिळतो न मिळतो आषाढ महिना नवदाम्पत्याला रावणाच्या लंके प्रमाणे भासे. आषाढ महिन्यात नव वधू वरांनी एकमेकांची तोंडे पहायची नाही प्रथा कटाक्षाने पाळली जात असल्याने वधू वरास राम सिते प्रमाणे विरहाच्या वेदना व पालक रावन भासायचे ! लग्न होऊन मुलबाळ झाले तरी नवरा बायकोस एकमेकांना घरातल्या समोर बोलने संकोचाचे व धाकाचे असायचे !  तर असे होते मित्रांनो मागच्या पिढीतील लग्न.
आणखी वर्णन करण्यासारखे ‌लहान सहान विषय टाळत आहे. पण एक गोष्ट तर निश्चित नमूद कराविशी वाटते की,  पुर्वीचे लग्न खरोखरच उत्सव होते आता फक्त लगिन घाई शिल्लक उरली आहे.